کاوش در آثار باستانی هر بار بیش از پیش نشان‌مان می‌دهد هوشمندی بشر صرفاً مربوط به چند قرن اخیر نیست و این توهمی بیش نیست که انسان‌های هزاران سال قبل را انسان‌هایی با دانش و تخصص کم بدانیم. صرف وجود اهرام مصر کافی‌ست تا مطمئن باشیم که در تمامی ادوار تاریخ بشری، بوده‌اند کسانی که فکری والا داشته‌اند و به‌واسطه‌ی همان فکر والای‌شان توانسته‌اند آثاری ماندگار بیافرینند. مگر نه آن است که هنوز هم در دنیای فلسفه پس از حدود 2500 سال استدلال‌های افلاطون در رسالات‌اش قابل بحث هستند؟ مگر نه آن است که هنوز رمز و راز برخی از آثار باستانی جهان کشف نشده‌است؟ مگر نه آن است که گاه ساخت برخی از معروف‌ترین آثار باستانی جهان از جمله اهرام ثلاثه‌ی مصر را به فرازمینی‌ها نسبت می‌دهند؟
به هر حال، این نوشتار بر روی معرفی 15 تا از معروف‌ترین و عجیب‌ترین آثار باستانی جهان تمرکز دارد. با هم در ادامه خواهیم دید که بشر در قرن‌ها پیش نیز شاهکارهایی آفریده است. این نکته را هم نباید فراموش کنیم که این آثار باستانی هر یک با خون هزاران نفر ساخته شده‌اند؛ هزاران نفری که از سر جبر و زور به کار گرفته می‌شده‌اند و تا جان در بدن داشته‌اند کار می‌کرده‌اند!
معروف‌ترین آثار باستانی جهان
چند نکته را باید قبل از ذکر معروف‌ترین آثار باستانی جهان مورد توجه قرار داد. نخست آن که ترتیب مواردی که در ادامه می‌آیند کاملاً تصادفی است و از نگاه نویسنده‌ی این سطور مورد شماره‌ی 1 هیچ برتری‌ای نسبت به مورد شماره‌ی 2 و … ندارد. دوم آن که بسیاری از آثار باستانی جهان که در حال حاضر شهرتی فراگیر دارند برای قرن‌ها مدفون بوده‌اند. فی‌المثل برخی‌شان زیر درختان غول‌پیکر گم شده بوده‌اند، برخی دیگر به بیابان‌هایی تبدیل شده بوده‌اند و به همین ترتیب. کشف دوباره‌ی آن‌ها در قرن‌های اخیر بوده که موجبات شهرت فراگیرشان را فراهم آورده‌است. نکته‌ی دیگر آن که تمامی مواردی که در ادامه می‌آیند در زمره‌ی فهرست سازمان میراث جهانی یعنی «یونسکو» قرار دارند:
1- ماچو پیچو [Machu Picchu] در کشور پرو
فهرستی از آثار باستانی جهان پیدا نمی‌کنید که نامی از ماچو پیچو در آن نباشد. همین ماچو پیچو یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان هم هست. ماچو پیچو شهری باستانی مربوط به دوران اینکاها در پرو است. این شهر باستانی بر فراز یک کوه در بالای رودخانه‌ی Urubamba قرار گرفته و اگر قرار باشد صرفاً یک ویژگی از آن نام برده شود بی‌شک آن ویژگی «باشکوه» خواهد بود.
خرابه‌های ماچو پیچو مدام مورد مرمت قرار می‌گیرند، ولی همواره تعداد توریست بسیار زیادی که به دیدن این شهر باستانی می‌آیند برای باستان‌شناسان موجب نگرانی می‌شوند.
ماچو پیچو مربوط به قرن پانزدهم میلادی است و گفته می‌شود در قرن شانزدهم پس از حمله‌ی اسپانیایی‌ها به پرو و اینکاها این شهر به شهری متروکه تبدیل شده است.
شهرت و محبوبیت ماچوپیچو چنان است که اصلاً بسیاری از توریست‌هایی که وارد پرو می‌شوند مقصد اصلی و نخست‌شان همین ماچوپیچو است.
2- مجموعه اهرام جیزه [Giza] در مصر
شاید بتوان اهرام مصر را مشهورترین آثار باستانی جهان معرفی کرد. هرم بزرگ جیزه از میان این اهرام، در فهرست عجایب هفتگانه‌ی قدیم هم وجود داشته و جالب آن که از میان آن فهرست هفت‌گانه فقط همین یک مورد برای ما باقی مانده است. درست در نزدیکی قاهره، پایتخت مصر، در دل منطقه‌ای بیابانی، این اهرام قرار دارند و برای قرن‌های متمادی راز ساخت آن‌ها مورد بحث و بررسی بوده است. مجسمه‌ی غول‌پیکر ابوالهول یا اسفینکس در کنار دومین هرم بزرگ یعنی هرم خفرع نیز یکی از شاخص‌ترین سازه‌های این منطقه است.
گفته می‌شود زمان ساخت این اهرام مربوط به حدود 2500 سال قبل از میلاد است و برای دفن فراعنه‌ی مصر ساخته شده‌اند. در ساخت این اهرام هم هزاران برده به کار گرفته شده‌اند و اکثر قریب‌به‌اتفاق‌شان هم در حین کار جان‌شان را از دست داده‌اند. بله، تمدن بشر روی خون میلیون‌ها بشر استوار است.
3- باگان [Bagan] در میانمار
باگان شهری باستانی در برمه یا میانمار است. در این شهر باستانی تراکم معابد بودایی به حدی بالاست که به‌سادگی و بدون تردید می‌توان این منطقه را پرتراکم‌ترین منطقه‌ی جهان در ارتباط با معابد بودایی دانست. اکثر این معابد بودایی در قرون یازدهم و دوازدهم میلادی، یعنی زمانی که این شهر باستانی پایتخت پادشاهی Pagan بوده، ساخته شده‌اند.
از میان این معابد برخی ترمیم شده‌اند و برخی صرفاً خرابه‌های‌شان قابل بازدید هستند. همچنین این معابد از لحاظ اندازه و سطح معماری بسیار متفاوت هستند. برخی کوچک اند و برخی بزرگ، برخی معماری‌ای پیچیده دارند و برخی بسیار ساده‌اند. باگان در حال حاضر یکی از مشهورترین شهرهای باستانی جهان است و همین چند ماه پیش در زمره‌ی میراث جهانی یونسکو درآمده است.
4- انگکور وات [Angkor Wat] در کامبوج
در فضایی جنگلی، در فاصله‌ای نه‌چندان دور از شهر Siem Reap در کشور کامبوج، بزرگ‌ترین بنای مذهبی جهان قرار دارد. انگکور وات مجموعه‌ای از بناهای مذهبی است که در دوران امپراتوری خمر ساخته شده است. این بناهای مذهبی در ابتدا برای دین هندو ساخته شدند، اما بعدها با ورود دین بودیسم به کامبوج تغییر کاربری دادند و به پرستشگاه‌هایی برای پیروان بودیسم تبدیل شدند.
در حال حاضر تصویری از انگکور وات روی پرچم رسمی کشور کامبوج وجود دارد و این خود نشان از اهمیت بسیار زیاد این مجموعه‌ی مذهبی در نزد تاریخ کامبوج دارد.
5- دیوار بزرگ چین
دیوار بزرگ چین یکی دیگر از آثار باستانی جهان است که نمی‌توان در مورد مشهورترین سازه‌های تاریخی جهان صحبت کرد و نامی از آن‌ها نیاورد. دیوار بزرگ چین از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان بوده و بیش از 6000 کیلومتر طول دارد. گفته می‌شود این دیوار طویل طی قرن‌ها ساخته شده و قدیمی‌ترین دیوار مربوط به قرن هفتم قبل از میلاد است.
دیوار بزرگ چین نیز حاصل رنج کارگران و برده‌های بسیار زیادی است که گفته می‌شود زمانی که در حین کار می‌مرده‌اند، آن‌ها را در همان پایه‌های دیوار دفن می‌کرده‌اند.
6- کولوسئوم [Colosseum] در ایتالیا
کولوسئوم از معروف‌ترین آثار باستانی جهان است و در همین سال 2019 پربازدیدترین جاذبه‌ی گردشگری کل جهان هم بود. این بنای تاریخی به دستور وسپاسیان، نهمین امپراتور روم، ساخته شد – هرچند که تکمیل کولوسئوم در زمان زنده‌بودن او میسر نشد.
بین سال‌های 70 و 73 میلادی کار ساخت این بنا آغاز شده و تقریباً 15 سال بعد تکمیل شده است. کولوسئوم برای قرن‌ها محل نبرد گلادیاتورها با هم و گاه با حیوانات وحشی بوده‌است. گفته می‌شود در زمان افتتاح کولوسوم بیش از 10 هزار حیوان جان خود را از دست داده‌اند. به نوعی می‌توان گفت که کولوسئوم قتلگاه هزاران انسان و حیوان در طی تاریخ بوده است.
7- آکروپولیس آتن [Acropolis of Athens] در یونان
در یونان باستان در شهرهای مهم دژی وجود داشته که با نام آکروپولیس مشهور بوده است. از میان این دژهای مختلف، آکروپولیس آتن از همه مشهورتر بوده. آکروپولیس آتن بر روی یک تپه قرار داشته است. این دژ در واقع مجموعه‌ای از سازه‌های مختلف بوده است، سازه‌هایی که بسیاری‌شان در حال حاضر هم وجود دارند. معبد پارتنون مشهورترینِ این سازه‌هاست. این معبد را می‌توان به نوعی نماد یونان باستان معرفی کرد. جز معبد پارتنون، معبد آتنیا پولیا، Erechtheum، معبد آتنا نایک، سالن تئاتر اودئون هرودس آتیکوس و سالن تئاتر دیونیزوس از جمله مشهورترین سازه‌های اکروپولیس آتن هستند.
8- استون‌هنج [Stonehenge] در انگلیس
یکی دیگر از مشهورترین آثار باستانی جهان استون‌هنج در جنوب کشور انگلیس است. استون‌هنج در واقع مجموعه‌ای دایره‌ای‌شکل از سنگ‌افراشت‌هایی‌ست که به طرزی عجیب در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. دقیق مشخص نیست که این بنای پیشاتاریخی عجیب مربوط به کدام سال است، ولی حدس‌ها بین 1500 تا 3000 سال قبل از میلاد را در برمی‌گیرند. جالب آن که پس از سال‌ها تحقیق در مورد استون‌هنج هنوز مشخص نیست که نیت اصلی از ساخت این سنگ‌ها چه بوده، همین موجب شده که حدس‌های زیادی در مورد آن وجود داشته باشد. در فرهنگ سنتی انگلیس هم افسانه‌های زیادی حول این سنگ‌ها وجود دارند.
9- معبد بوروبودور [Borobudur] در اندونزی
معبد بوروبودور اندونزی از خاص‌ترین معابد بودایی جهان است. این معبد قدیمی در منطقه‌ای سرسبز از کشور اندونزی قرار گرفته و فاصله‌ی چندان زیادی با کوه‌های آتشفشانی اندونزی ندارد. بوروبودور معبدی‌ست که آن را مربوط به حدود 2800 سال پیش می‌دانند، اما به طور دقیق مشخص نیست که در ابتدا برای آیین هندوییسم ساخته شده یا برای آیین بودیسم. نکته‌ی جالب توجه دیگری که در مورد این معبد بزرگ و خاص وجود دارد و باید به آن اشاره شود این است که برای قرن‌های متمادی این معبد در زیر درختان و لایه‌های خاکستر کوه‌های آتشفشانی پنهان بوده و در اوایل قرن نوزدهم کشف شده است.
معماری معبد بوروبودور از نمای فوقانی شبیه یک ماندالا است. ماندالا در ادیان بودیسم و هندوییسم مهم است و البته در دین اسلام هم اشاراتی به آن شده است.
به هر صورت، معبد بوروبودور در حال حاضر یکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های گردشگری اندونزی است و در نزدیکی جزیره‌ی جاوه قرار دارد. فهرستی از بهترین آثار باستانی جهان را نمی‌توان نوشت و نامی از این معبد خاص و قدیمی در آن نیاورد.
10- پارک ملی میزا ورده [Mesa Verde National Park] در آمریکا
میزا ورده یک پارک ملی در ایالت کلرادو در آمریکاست که حاوی خرابه‌هایی مربوط به مردمان باستانی پوئبلو [Puebloans] است. سالانه نزدیک به 800 هزار نفر از این پارک ملی و خرابه‌های آن که جزو سازمان میراث جهانی یونسکو هستند بازدید می‌کنند.
11- لشکر سفالین [Terracotta Army] در چین
لشکر سفالین دلالت دارد بر مجسمه‌هایی منحصر به فرد از هزاران سرباز که گفته می‌شود در قرن سوم قبل از میلاد در زمان حکومت اولین امپراتور چین یعنی چین شی هوان ساخته شده‌اند. چنان‌که در تصویر می‌بینید این مجسمه‌ها مربوط به سربازان مختلف هستند و بررسی‌ها نشان از آن دارند که هیچ‌یک از مجسمه‌ها شبیه دیگری نیستند. جالب آن که این مجموعه برای قرن‌های متمادی پنهان بود تا آن که در دهه‌ی 70 قرن بیستم یک کشاورز آن را کشف کرد. هنوز هم بررسی‌ها در حال انجام اند و دریافته شده که این مجسمه‌ها بخشی از یک مجموعه‌ی بزرگ‌تر هستند.
12- شهر باستانی پترا [Petra] در اردن
پترا شهری زیبا و باستانی در کشور اردن است. گفته می‌شود این شهر قرمز رنگ مربوط به قرون چهارم و پنجم قبل از میلاد است. بناهای با معماری جالب در این شهر باستانی کم نیستند. جالب آن که پترا نیز برای قرون متمادی پنهان بود تا آن که در قرن نوزدهم توسط غربی‌ها کشف شد. این شهرباستانی هم یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان است.
13- خرابه‌های مایایی تیکال [Mayan Ruins of Tikal] در گواتمالا
مایاها از عجیب‌ترین مردمان آمریکای مرکزی برای جهانیان امروزی هستند و بنابراین آثاری که به آن‌ها مرتبط اند همواره در نزد گردشگران محبوبیتی بسیار دارند. خرابه‌های مایایی تیکال که در حال حاضر در کشور گواتمالا قرار دارند نیز بقایایی از شهر باستانی تیکال هستند و همین‌ها موجب شده‌اند که هر ساله میلیون‌ها گردشگر راهی کشور گواتمالا شوند.
تیکال در شمال کشور گواتمالا قرار دارد و بیش از 3000 سازه‌ی مربوط به زندگی مردمان مایا بین 600 قبل از میلاد تا 900 پس از میلاد را دربرمی‌گیرد.
این شهر باستانی نیز همچون چند تا از موارد فهرست ما برای قرون متمادی پنهان بود تا آن که در قرن نوزدهم کشف شد و به طور رسمی در میانه‌های قرن بیستم بود که به عنوان جاذبه‌ای گردشگری مورد بازدید گردشگران قرار گرفت.
14- چیچن ایتزا [Chichen Itza] در مکزیک
چیچن ایتزا چهاردهمین مورد از فهرست ما در مورد مشهورترین آثار باستانی جهان است. چیچن ایتزا نیز یک شهر باستانی در آمریکای مرکزی است. این شهر باستانی هم محل زندگی مایاها بوده و از قرن هفتم تا سیزدهم میلادی نقشی مهم در آمریکای مرکزی ایفا می‌کرده است. در این شهر باستانی، مشهورترین سازه ال‌کاستیلو نام دارد. ال‌کاستیلو در واقع یک معبد است که از 4 طرف از پله‌هایی متعدد و ریز برای رسیدن به نوک معبد برخوردار است. گفته می‌شود این معبد برای ستایش خدای آسمان بوده‌است.
عجایب معماری در این شهر باستانی بسیار زیاد هستند و همین چند سال پیش در رأی‌گیری‌ای که برای تعیین عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان انجام شد، چیچن ایتزا به عنوان یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان تعیین شد.
15- جزیره‌ی ایستر [Easter] در شیلی
جزیره‌ی ایستر جزیره‌ای‌ست متعلق به کشور شیلی و به خاطر مجسمه‌های غول‌پیکرش با نام موآی مشهور است. این مجسمه‌ها در این جزیره زیاد اند و گفته می‌شود توسط مردم Rapa Nui که از قرن دوازدهم به بعد در این جزیره زندگی می‌کرده‌اند ساخته شده‌اند.
این مجسمه‌ها در جای‌جای جزیره وجود داشته‌اند و دارند. برخی یک متر اند و برخی ارتفاع‌شان حتی به 20 متر هم می‌رسد.
سخن آخر
با هم مروری بر 15 تا از مشهورترین آثار باستانی جهان داشتیم. بدون شک باز هم آثاری قدیمی وجود دارند که می‌شود نام‌شان در این فهرست باشد. عالی می‌شود اگر یک یا چند تا از آن‌ها را شما به ما معرفی کنید.
در آخر آن که برای سفر به اروپا و آسیا می‌توانید از تورهای خارجی آژانس گردشگری ساحل شنی استفاده کنید.
